Konstytucja 3 Maja 1791 r.

Konstytucja 3 Maja 1791 roku
Pamiątkowy medal w 230. rocznicę uchwalenia

Mamy przyjemność zaoferować Państwu niezwykły medal wybity z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Uważana za pierwszy w Europie, a po amerykańskiej konstytucji – drugi dokument tego typu na świecie, jest wielkim osiągnięciem polskiego narodu.

Projektantem medalu jest wybitny i wielokrotnie nagradzany, zarówno w Polsce jak i na świecie, artysta-medalier Robert Kotowicz. Jego główną inspiracją było dzieło Jana Matejki „Konstytucja 3 Maja”. Motyw numizmatu powstał w tradycyjny sposób – w medalierskiej płaskorzeźbie.

Na awersie numizmatu w centralnej części widnieje postać marszałka Sejmu Wielkiego Stanisława Małachowskiego dumnie unoszącego tekst Konstytucji 3 Maja. Jest on niesiony do archikatedry św. Jana przez posłów: ziemi krakowskiej Aleksandra Linowskiego i ziemi poznańskiej Ignacego Wyssogota Zakrzewskiego. Obok znajduje się postać marszałka konfederacji litewskiej Kazimierza Nestora Sapiehy podtrzymywanego przez historyka i pisarza Juliana Ursyna Niemcewicza oraz generała lejtnanta armii litewskiej Michała Zabiełło. Kompozycję dopełnia napis otokowy „230. ROCZNICA UCHWALENIA KONSTYTUCJI MAJOWEJ” oraz data 3 MAJA 1791.

Na rewersie została ukazana postać Polonii z orderem Virtuti Militari i mieczem. Oddają jej honory trzej jeźdźcy: średniowieczny rycerz oraz dwaj ułani, pierwszy z czasów Księstwa Warszawskiego, drugi z okresu międzywojennego. Kompozycję dopełnia orzeł oraz napis otokowy „JESZCZE POLSKA NIE ZGINĘŁA, KIEDY MY ŻYJEMY”.

Nasze medale wręczone w Kwaterze Głównej NATO - Skarbnica Narodowa - sklep numizmatyczny

Pierwsza konstytucja w Europie!

Ustawa Rządowa z dnia 3 maja 1791 roku była dokumentem rewolucyjnym. Wprowadzała ustrój monarchii konstytucyjnej, dopuszczała możliwość zmian ustrojowych, poprawiała sytuację części obywateli i nawiązywała do trójpodziału władzy, spopularyzowanego w dziełach Johna Locke’a i Monteskiusza.

Przyjęcie konstytucji odbiło się szerokim echem zarówno w kraju jak i za granicą. W ciągu pierwszego roku od uchwalenia przygotowano co najmniej czternaście jej wydań, a łączny nakład oscylował w granicach 20 – 30 tys. egzemplarzy. O nowej Ustawie Rządowej pisano zarówno w prasie krajowej jak i zagranicznej.

O konstytucji mówiono pochlebnie w salonach całej Europy. Wysoko ocenił ją Edmund Burke, ojciec nowoczesnego konserwatyzmu. Pochwalił papież Pius VI. Gratulacje przesłał także król Prus Fryderyk Wilhelm II. Ówczesny ambasador amerykański w Paryżu, a późniejszy prezydent, Thomas Jefferson, konstatował, że są tylko trzy konstytucje zasługujące na szacunek: Stanów Zjednoczonych, Polski i Francji.

Konstytucja 3 Maja zawierała się w 11 artykułach. Jej integralną część stanowiła ustawa „Miasta Nasze Królewskie Wolne w Państwach Rzeczypospolitej” zatwierdzona 18 kwietnia 1791 roku. Zrównała ona prawa mieszczan i szlachty oraz pozbawiała praw politycznych część szlachty, która nie posiadała żadnego majątku (tzw. gołotę).

Zniesiono liberum veto, a uchwały miały zapadać większością głosów. Wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (rada królewska, która nosiła nazwę Straży Praw, pod przewodnictwem króla) i sądowniczą. Zwyczajne posiedzenia sejmu miały się odbywać co dwa lata, zaś nadzwyczajne w razie potrzeby. Izba Poselska miała się składać z 204 posłów oraz 24 przedstawicieli (plenipotentów) miast królewskich, zaś Izba Senacka ze 132 członków: senatorów, wojewodów, kasztelanów, ministrów oraz biskupów.

Stan zachowania:

Menniczy

Metal:

miedzionikiel

Masa:

12 g

Średnica:

30 mm