Rzeczpospolita Obojga Narodów

Sylwetka króla Zygmunta II Augusta

Zygmunt August (1520–1572), ostatni z Jagiellonów na polskim i litewskim tronie, urodził się jako syn Zygmunta Starego i włoskiej księżniczki Bony Sforza. W wieku zaledwie dziewięciu lat został obrazy królem podczas jedynej z dziejach Polski elekcji „vivente rege” czyli za życia poprzednika.

Przybycie Bony do Krakowa zapoczątkowało okres niezwykle ożywionych kontaktów z Włochami. Dwór królewski sprzyjał rozkwitowi humanistycznych prądów i renesansowych wzorców estetycznych. Europa drugiej połowy XVI w była scenerią wielu konfliktów religijnych. Spory nie ominęły także Polski, jednak tolerancyjna postawa Zygmunta Augusta prowadziła do łagodzenia sporów.

Zygmunt August dążył do umocnienia pozycji nad Bałtykiem. Kluczową kwestią było panowanie w Inflantach, gdzie przebiegały ważne szlaki handlowe. O wpływy na tych terenach zabiegały także Dania, Szwecja i Moskwa. Konflikt interesów doprowadził do wybuchu I wojny północnej (1563-1570). W jej efekcie część Inflant stała się lennem Polski i Litwy. 

Sprawą wielkiej wagi państwowej, ale i osobistym dramatem króla był brak męskiego potomka i dziedzica korony. Perspektywa wygaśnięcia dynastii i niepewna przyszłość Polski i Litwy skłoniły króla do podjęcia kroków zmierzających do połączenia obu państw. Na sejmie w Lublinie w 1569 r. zadecydowano, że powstanie Rzeczpospolita Obojga Narodów.

Była to jedna z najdonioślejszych decyzji w dziejach Europy Środkowo-Wschodniej. Po raz pierwszy w nowożytnych europejskich dziejach utworzono unię realną. Powstało wielkie państwo, obejmujące ziemie wchodzące w skład pięciu współczesnych krajów: Polski, Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy. Przetrwało ponad 220 lat.

Półgrosz litewski Zygmunta II Augusta

Dziedziną szczególnej aktywności króla było mennictwo. Gdy objął rządy na Litwie zadecydował o biciu własnej monety. Decyzja ta doprowadziła do wielkiej rozbudowy litewskiego systemu menniczego. W 1545 r. rozpoczęła działalność mennica w Wilnie, zamknięta uprzednio przez Zygmunta Starego. Po przejęciu rządów w Polsce w 1548 Zygmunt August zamknął mennicę w Krakowie a cały ciężar produkcji monet przeniósł na Litwę. Tam bito pieniądze zarówno dla Korony jak i Litwy.

Srebrne półgrosze o średnicy 20 mm, które mamy w ofercie, wybijano w mennicach państwowych w Wilnie (głównie) i Tykocinie. 

Na awersie półgrosza szczególną urodą wyróżnia się renesansowy Orzeł polski. Dookoła znajduje się napis: SIGIS*AVG*REX*PO*MAG *DVX*L lub LI (Zygmunt August Król Polski Wielki Książę Litewski), a od 1563 r.: SIGIS*AVG*D*G*REX*PO*MAG*DVX*L lub LI (Zygmunt August z Bożej Łaski Król Polski Wielki Książę Litewski). 

Rewers ukazuje Pogoń litewską oraz legendę: MONETA*MAGNI*DVCAT*LITVA lub LITV lub LIT (Moneta Wielkiego Księstwa Litewskiego).

Sztuka renesansowa wywarła znaczny wpływ na mennictwo polskiego złotego wieku. Moneta przestała być jedynie kawałkiem kruszcu o określonej wartości. Stanowiła małe dzieło sztuki. Dbano o estetyczne dopracowanie wszystkie elementów: tytulatury, monogramów i herbów. Za czasów Zygmunta Augusta znacznie udoskonalono technikę menniczą a zastosowanie prasy bardzo przyspieszyło proces bicia monet.

Radzimy złożyć zamówienie na tego renesansowego półgrosza jak najszybciej. Decyduje kolejność zgłoszeń!

Metal:

srebro

Stan zachowania :

bardzo piękny lub znakomity

Waga:

1,35 g

Średnica:

20 mm

Kraj emisji:

Królestwo Polskie

Nominał:

półgrosz

Rok emisji:

1545-1569