Jako pierwsza z wrocławskich kolekcji powstała ta zapoczątkowana przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego na przełomie XVIII i XIX w. Obecnie mieści się ona w przeniesionym ze Lwowa Muzeum Książąt Lubomirskich, a dokładnie w stanowiącym jego część Gabinecie Numizmatyczno-Sfragistycznym Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Za drugiego z ojców-założycieli tej instytucji uznać można Henryka Lubomirskiego, który w 1823 r. dokonał hojnej donacji zabytków.
Zgromadzone w Ossolineum antyczne numizmaty stanowią trzeci w Polsce pod względem wielkości zbiór tego typu. Wśród przeszło 6000 egzemplarzy najliczniejsze są monety rzymskie – 513 z nich pochodzi zresztą ze skarbu odkrytego na wrocławskim Nadodrzu. Późniejsze skarby wzbogacają kolekcję numizmatyki średniowiecznej okresów denarowego i groszowego, a także siedemnastowiecznych krajcarów i szelągów. Trafiają tu też znaleziska archeologiczne z obszaru miasta takie jak wydobyty w 2000 r. skarb tysiąclecia. Składa się nań 35 kilogramów zlepionych piętnastowiecznych denarów, które pierwotnie ukryto w glinianym naczyniu.
Kolekcji dopełnia liczący ponad piętnaście tysięcy egzemplarzy zestaw monet polskich, obejmujący zarówno emisje wczesnopiastowskie, jak i współczesne i te ze wszystkich pośrednich epok. Do najcenniejszych należą dukaty, talary i donatywy Jagiellonów oraz monarchów elekcyjnych. Wśród darczyńców, których zbiory wzbogaciły ten katalog znajdują się Stanisław Garczyński oraz Jadwiga i Jan Nowak-Jeziorańscy.
Szczególną obfitość reprezentuje dział sfragistyczny, liczący ponad 71 tys. obiektów takich jak tłoki i stemple pieczętne i ich odciski, rysunki, a także bulle papieskie. Najstarsze datowane są na 1054 r.
Kolejny obowiązkowy punkt wycieczki to Muzeum Narodowe we Wrocławiu, gromadzące 24 tys. obiektów. Szczególnie cenne wśród nich są dukaty książąt brzeskich, legnickich, wołowskich i oławskich z 1657 r., a także wybity między rokiem 1511 a 1520 gulden księcia ziębickiego i oleśnickiego Karla I Podiebrada.
Dział numizmatyczno-sfragistyczny tej placówki przechowuje również emisje innych śląskich władców oraz zabytki średniowiecznego rzemiosła artystycznego.
Powstałe w 1964 r. Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu stanowi jedyną w Polsce placówkę specjalizującą się w obiektach egzonumicznych, czyli żetonach, medalach i innych monetopodobnych eksponatach, które nie są prawnymi środkami płatniczymi. Choć nie są prezentowane na odrębnej stałej wystawie, podziwiać je można m.in. na ekspozycji „1000 lat Wrocławia” w murach Pałacu Królewskiego. Budowla ta gości Muzeum Miejskie Wrocławia, którego oddziałem Muzeum Sztuki Medalierskiej zostało w 2000 r.
Fundament kolekcji stanowi niemal pełna kolekcja polskich orderów i odznaczeń wraz z najstarszymi spośród nich: Orderem Orła Białego, Orderem św. Stanisława i Virtuti Militari. Towarzyszy im najbogatszy w kraju zbiór powojennych medali, poświęcający szczególnie wiele miejsca tym związanym z historią Wrocławia. Pamiątkowe emisje układają się w archiwum wydarzeń kluczowych dla zrozumienia dziejów miasta.
Wśród eksponatów na szczególną uwagę zasługuje medal z 1644 r., wybity z okazji otwarcia biblioteki przy kościele św. Marii Magdaleny. Godne zapoznania są także inne zbiory: medalierski poczet królów polskich, zbiór dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych plakiet portretowych, a także ciekawa kolekcja medali i odznaczeń z najdalszych krańców świata.
