Srebrny trojak krakowski króla Zygmunta III Wazy

Sylwetka króla Zygmunta III Wazy

Zygmunt III Waza (1587-1632) był pierwszym przedstawicielem, panującej na tronie polskim ponad osiemdziesiąt lat, szwedzkiej dynastii Wazów. Urodził się 20 czerwca 1566 roku w szwedzkim zamku Gripsholm. Jego matką była Katarzyna Jagiellonka, córka Zygmunta I Starego. Krew Jagiellonów, która płynęła w jego żyłach, była jednym z czynników, dzięki któremu uzyskał poparcie szlachty i zdobył polską koronę.

Władca nie potrafił rozwiązać problemów narodowościowych na Ukrainie. Kozacy dążyli do stworzenia stałej armii opłacanej przez skarb królewski (tzw. kozacy rejestrowi), na co nie chciano wyrazić zgody. Z czasem doprowadziło to do utraty przez Rzeczpospolitą znacznej części tych ziem.

Zygmunt III był władcą popierającym katolicyzm i zwalczającym innowierców. W 1596 roku doprowadził do zawarcia unii brzeskiej. W jej wyniku, z części prawosławia powstał kościół unicki podporządkowany papieżowi. Pomysł, w zamyśle dobry, okazał się przyczyną licznych konfliktów religijnych na wschodnich terenach kraju.

Król marzył o wprowadzeniu katolicyzmu na olbrzymich terenach Rosji. Okazją do tego było wymarcie dynastii Rurykowiczów i zajęcie przez Polaków Moskwy. Niestety, Zygmunt III nie zgodził się na objęcie tronu carskiego przez swojego syna Władysława IV. Doprowadziło to do wycofania się wojsk polskich 4 listopada 1612 roku z Kremla. Od roku 2004 data ta jest obchodzona w Rosji jako Dzień Jedności Narodowej. Po zawarciu pokoju z Rosją w 1619 r. Polska osiągnęła największy zasięg terytorialny w swojej historii - 1 mln km².

Trojak koronny Zygmunta III Wazy 1624 

Na awersie monety przedstawiono portret katolickiego władcy Zygmunta III Wazy w zbroi. Napis w otoku: SIG.III.D.G.REX.POL.MDL (Zygmunt III z Bożej Łaski Król Polski i Wielki Książę Litewski), Litewski), podkreśla jego status jako władcę dwóch ważnych państw w regionie. To również odzwierciedlenie jego dążeń do wzmocnienia pozycji Polski i Litwy w Europie.

Portret Zygmunta III na awersie trojaka koronnego jest wyrazem uznania dla jego władzy i wpływu, jakie wywarł na historię Polski i Litwy. Jego postać jest często interpretowana jako symbol potęgi i dumy narodowej, choć jednocześnie budzi kontrowersje ze względu na niektóre decyzje polityczne podjęte za jego panowania.

Rewers ukazuje Orła polskiego i Pogoń litewską przedzielone datą. Nad nimi nominał III. Pod spodem napis w trzech wierszach: GROS.ARGE TRIP.REGN POLONI (Grosz srebrny potrójny Królestwa Polskiego).

Symbolika rewersu monety ma głębokie znaczenie historyczne i patriotyczne. Orzeł polski i Pogoń litewska są symbolami narodowymi Polski i Litwy, odnoszącymi się do bogatej historii obu państw oraz ich tradycji. Umieszczenie ich na rewersie monety podkreśla jedność i wspólnotę obu narodów.

Na trojaku koronnym władca starał się przedstawić określony program ideologiczny. Przede wszystkim był to wizerunek władcy katolickiego, który miał być symbolem obrony chrześcijaństwa i wartości religijnych. Poprzez umieszczenie swojego portretu na monecie, władca pragnął manifestować swoją wiarę i zaangażowanie w sprawy kościelne.

Ponadto, wizerunek władcy jako wojownika i obrońcy ojczyzny był ważnym elementem propagandy na monecie. Poprzez przedstawienie się jako rycerza lub w pełnej zbroi, władca budował swój wizerunek jako silnego i odważnego przywódcy, gotowego bronić kraju przed wrogami i zagrożeniami zewnętrznymi.

Z kolei chęć ukazania się jako sprawiedliwy król była istotna dla legitymizacji władzy. Poprzez podkreślenie sprawiedliwości i równości przed prawem, władca dążył do zyskania akceptacji społecznej i wzmocnienia swojej pozycji jako przywódcy. Jego obecność na monecie miała przypominać poddanych o jego roli jako strażnika porządku i sprawiedliwości w kraju.

Emitent:

Rzeczpospolita Obojga Narodów

Władca:

Zygmunt III Waza

Nominał:

trojak (3 grosze)

Lata emisji:

1614-1624

Stan zachowania:

bardzo piękny

Metal:

srebro

Masa:

ok. 2 g

Średnica:

ok. 20 mm