Numizmatyka – kolekcjonerskie monety złote i srebrne dostępne w sklepie numizmatycznym

Zaloguj

Moje konto:

801 811 800
Koszyk jest pusty

Medalierstwo watykańskie obejmuje wszelkie wytwory sztuki, które powstały w papieskiej mennicy i na dworze papieskim, stworzone przez medalierów tam działających.

W okresie renesansu wybijano niewielkie ilości medali, ale stopniowo, w miarę rozwoju techniki ta liczba rosła. Bito je w złocie, srebrze i brązie. Ustalił się też w poł. XVI w zwyczaj corocznego rozdawania medali przez papieża w dniu świętych Piotra i Pawła. Obok wizerunku papieskiego przedstawiano zazwyczaj najważniejsze wydarzenia minionego roku.

Medale spełniały ważną rolę propagandową i ukazywały papieży jako władców oraz ich dzieła. Portrety umieszczane na awersach pokazywały biskupa Rzymu w dwojaki sposób, ze wszystkimi jego atrybutami: tiarą, kapą, czasem w geście błogosławieństwa oraz w stroju bardziej codziennym, w piusce, narzutce (mozzetta) oraz haftowanej stule. Gdy w XIX w., po zjednoczeniu Włoch, władza papieska ograniczyła się wyłącznie do Watykanu strój papieski przybrał odpowiednio skromniejszy wyraz.

Różnorodność przedstawień i tematyki była zarezerwowana dla rewersów. Nowe emisje towarzyszyły wyborowi i intronizacji papieskiej. Upamiętniano znaczące fakty historyczne i słynne budowle. Sięgano do starożytnych wzorów i personifikacji. Pojawiały się m.in. Iustitia, Pax, Libertas, Securitas. Nie mogło oczywiście zabraknąć wydarzeń o charakterze religijnym. Medale wybijano z okazji roku jubileuszowego (co 25 lat) i otwarcia Porta Santa. Popularna była scena umywania nóg apostołom przez Chrystusa, którą chętnie inaugurowano pontyfikaty. Kolejną sceną z udziałem Jezusa było wręczenie kluczy św. Piotrowi. Także kanonizacje świętych dawały medalierom okazję do pokazania swego kunsztu. Niekiedy pojawiały się też przedstawienia o konotacjach czysto politycznych.

Zwyczaj bicia pamiątkowych medali zapoczątkował papież Paweł II Barbo (1417-1471). Na jego zaproszenie przybył do Rzymu artysta z Mantui Cristoforo di Geremia, który zaczął tworzyć wizerunki papieskie ukazując jednocześnie na rewersie fundowane przez niego Palazzo Venezia.

Wielkim pasjonatem medali był Sykstus IV della Rovere (1414-1484), który zatrudnił wielu znakomitych artystów i znacząco podniósł poziom szkoły rzymskiej. Okres renesansu i baroku stanowił czas wielkiego rozkwitu papieskiego medalierstwa. 

Gdy rozpoczęto monumentalny projekt rozbudowy bazyliki Św. Piotra Juliusz II della Rovere (1443-1513) umieścił w jaskimi pod absydą pierwszy kamień i wazę z dwunastoma medalami wykonanymi przez Cristoforo Foppę „Caradosso”  Innym artystą pracującym dla tego papieża był Gian Cristoforo Romano, który wygrawerował m.in. medal upamiętniający zawarcie pokoju w Blois w 1504 r.

Klemens VII (1478–1534), za którego pontyfikatu doszło do grabieży Rzymu w 1527 r., ściągnął na swój dwór znakomitych rytowników: Vittore Gambello, Valerio Belli, Giovanni Bernardi oraz słynnego Benvenuto Cellini. Z ich pracowni wychodziły wybitne dzieła sztuki medalierskiej XVI w, dla przykładu scena ukazująca Józefa i jego braci autorstwa Bernardiego.

Wyżyny artystycznego piękna osiągnęli rytownicy: Gian Giacomo Bonzagni i Alessandro Cesati („Grechetto”) pracujący dla papieża Pawła III Farnese (1468-1549). Ganimedes podlewający lilie, który wyszedł spod ręki Cesatiego uznano za arcydzieło sztuki medalierskiej.

Kontrreformacja, zapoczątkowana soborem trydenckim 1545-63, odcisnęła swe piętno w wielu dziedzinach sztuki. Nie ominęła także medalierstwa. Sceny rewersów koncentrowały się już bardziej na tematach religijnych i wzmacniały katolicką propagandę.