Jakie jest główne założenie Kongresów Numizmatycznych?
Od 130 lat podstawowym celem Kongresów jest podzielenie się na światowym forum najnowszymi odkryciami i rezultatami badań numizmatycznych. Ich podsumowanie za ostatnie 6 lat stanowi towarzyszący Kongresowi "Przegląd Badań Numizmatycznych" (Survey of Numismatic Research), który tym razem zostanie po raz pierwszy opublikowany w otwartym dostępie w formie cyfrowej on-line już w połowie roku. Bardzo istotny jest liczny udział młodych adeptów numizmatyki, dla których Kongres stanowi ważne forum dla nawiązania kontaktów i osobistych znajomości z najwybitniejszymi światowymi przedstawicielami tej dyscypliny. Kontakty te często skutkują uzyskaniem pracy w zawodzie; zwłaszcza domy aukcyjne "wyławiają" na kongresie młodych profesjonalistów. Poprzednie Kongresy obfitowały w ciekawe wydarzenia, np. w Madrycie zorganizowano dla jego uczestników prywatne zwiedzanie Muzeum Archeologicznego w dniu jego formalnego zamknięcia, a także Mennicy Państwowej, podobne nocne zwiedzanie miało miejsce w Glasgow, natomiast w Taorminie na Sycylii, w fenomenalnie zlokalizowanym greckim teatrze z widokiem na Etnę, zorganizowany był niezapomniany koncert muzyki dawnej.
Na zdjęciu; Profesor Aleksander Bursche
Kto jest ich uczestnikiem?
Głównymi uczestnikami Kongresu są numizmatycy profesjonalni, przedstawiciele różnych nauk historycznych, zwłaszcza akademicy i pracownicy kolekcji muzealnych, lecz także reprezentanci banków, mennic i domów aukcyjnych oraz kolekcjonerzy. W ostatnim czasie dołączyła do nas liczna grupa przedstawicieli nauk ścisłych wspierających różnorodne analizy numizmatyczne, zwłaszcza archeometalurdzy i informatycy. Jest to zatem impreza łącząca naukę z hobby. Warto może dodać, że w ostatnich Kongresach obserwujemy coraz liczniejszy udział kobiet i w Warszawie będą stanowić już przewagę.
W tym roku Kongres po praz pierwszy odbędzie się w Europie Środkowo-Wschodniej. Czy to przełomowe wydarzenie dla naszego regionu?
Z pewnością tak. Z różnych powodów natury politycznej czy też finansowej przedstawiciele naszych krajów mieli do tej pory bardzo ograniczoną możliwość uczestnictwa w tych Kongresach, które obywały się np. w Nowym Jorku, Waszyngtonie czy Bernie, gdzie docierały tylko niewielkie delegacje z Europy Środkowo-Wschodniej. W tym roku dzięki stypendiom zapewnionym zarówno przez prywatnych sponsorów, jak i grant Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, spodziewamy się bardzo licznego udziału przedstawicieli nie tylko z Polski, ale także z Europy Wschodniej. W efekcie po raz pierwszy stanie się możliwe przesunięcie głównej optyki badań z obszarów śródziemnomorskich i zachodnioeuropejskich na Wschód, w tym także Daleki Wschód. Zapowiada się wiele niezwykle interesujących wystąpień, istotnych nie tylko z perspektywy historii Rzeczypospolitej i jej mennictwa, lecz także np. Złotej Ordy, Indii czy Chin.
Co zadecydowało o wyborze polskiej kandydatury?
Zadecydowała o tym uchwała podjęta jednogłośnie przez Walne Zgromadzenie Międzynarodowej Rady Numizmatycznej (International Numismatic Council), podczas poprzedniego Kongresu w Taorminie na Sycylii w 2015 r. Fakt, że byliśmy jedynymi kandydatami wynikał z bardzo intensywnej promocji, jaką prowadziliśmy faktycznie już od czasu Kongresu w Madrycie w 2003 r., ze szczególnym natężeniem na kongresie w Glasgow w 2009 r. po Kongres w Taorminie. Byłem w nią osobiście zaangażowany: przez moje seminarium doktoranckie z numizmatyki na Uniwersytecie Warszawskim "przewinęło się" w tym czasie ponad 100 światowych numizmatyków, w tym wielu VIPów. Istotną rolę odegrał też film promocyjny jaki dostali wszyscy uczestnicy Kongresu: https://www.youtube.com/watch?v=hIz5z-lVGt
Proszę przybliżyć grono organizatorów Kongresu.
Głównym organizatorem jest od czasu pierwszego Kongresu, który miał miejsce w 1891 r. w Brukseli, wspomniana Intrenational Numismatic Council, największa światowa organizacja zrzeszająca instytucje zajmujące się numizmatyką, obecnie zarejestrowana w Winterthur w Szwajcarii. Głównym organizatorem Kongresu odbywającego się w tym roku w Polsce jest Uniwersytet Warszawski, a współorganizatorami Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Zamek Królewski w Warszawie, Narodowy Bank Polski i Polskie Towarzystwo Numizmatyczne, zrzeszające ruch kolekcjonerski. Centrum organizacyjne znajduje się na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, a operatorem Kongresu jest Mazurkas Travel, instytucja mająca wieloletnie doświadczenia w organizacji tego typu międzynarodowych przedsięwzięć.
Logotyp Kongresu Numizmatycznego warszawa 2022
Jakie będą główne tematy poruszane na Kongresie?
Organizatorzy nie wpływają na zakres tematów poruszanych na Kongresie, dbają jedynie o zachowanie wysokiego poziomu naukowego. Właśnie zakończyliśmy nabór referatów i posterów. Mamy ponad 600 zgłoszeń, najwięcej w dziejach Kongresów. Zapewne nie wszystkie te zgłoszenia zostaną zaakceptowane przez Międzynarodowy Komitet Naukowy. Jak wynika z ich przeglądu poruszony zostanie pełen zakres tematów związanych z profesjonalną numizmatyką, choć tradycyjnie koncentrują się one w większym stopniu wokół antyku i średniowiecza, niż nowożytności. Zakres geograficzny obejmuje niemal cały świat, z dominacją Europy i basenu Morza Śródziemnego, choć dużo referatów i posterów dotyczy także obszarów Azji, w tym zwłaszcza terenów Iranu, Indii i Chin, obu Ameryk, aż po Australię i Kubę. Szczególnie dużo referentów zgłosiło się z USA. Bardzo wiele wystąpień odnosi się do historii kolekcjonerstwa i dziejów zbiorów, ikonografii, znalezisk monet, w tym licznych wydobytych w ostatnich latach z wraków, cyrkulacji pieniądza, inflacji i innych kwestii ekonomicznych, różnych zagadnień związanych z metodyką badawczą, medali, żetonów, banknotów, pieniądza zastępczego itd. Na warszawskim Kongresie szczególnie dużo sesji i dyskusji panelowych poświęconych będzie niezwykle rozwijającej się i modnej w ostatnich latach numizmatyce cyfrowej, bazom danych on-line, digitalizacji i cyfrowej identyfikacji obrazu, a także różnym technologiom i wynikom analiz metalograficznych.
Czy w związku z Kongresem pojawią się jakieś interesujące numizmaty?
Już tradycyjnie Kongresowi towarzyszy specjalna edycja medalu. Konkurs na tegoroczny medal wygrał Robert Kotowicz, znany polski medalier. Medal będzie wykonany w dwu wersjach: posrebrzanym tombaku i pozłacanym srebrze. Na podstawie wcześniejszego zamówienia będzie dystrybuowany wśród uczestników Kongresu. Zdarzało się, że z okazji Kongresu była także wyemitowana okolicznościowa moneta, ostatnim razem w 2003 r. w Madrycie. Tak będzie również w naszym przypadku: Narodowy Bank Polski wyemituje srebrną monetę o nominale 50 zł, z popiersiem Joachima Lelewela na rewersie. Bliższych szczegółów jeszcze nie mogę ujawnić.
Medal autorstwa Roberta Kotowicza
Gdzie odbędzie się Kongres?
Centrum Kongresowe będzie przez cały czas jego trwania, tj. od 11 do 16 września, znajdowało się na terenie historycznego kampusu Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, tj. przy Trakcie Królewskim, w sąsiedztwie warszawskiej Starówki. Sesje i dyskusje panelowe będą odbywać się równolegle w trzech zabytkowych budynkach Audytorium Maksimum, Szkoły Głównej i Starej Biblioteki UW. W historycznej Sali Kolumnowej Wydziału Historii zorganizowane będą targi wydawnictw. Kongres i najważniejsze wydarzenia będą transmitowane za pośrednictwem platformy cyfrowej dostępnej on-line dla wszystkich zarejestrowanych uczestników Kongresowi towarzyszy interesujący program wydarzeń dodatkowych, w tym interesujących wystaw.
Czego możemy się spodziewać?
Otwarciu Kongresu będzie towarzyszył koncert szopenowski w Audytorium Maksimum, po którym odbędzie się Cocktail Powitalny w Arkadach Kubickiego. Zamek Królewski w Warszawie przygotowuje ponadto wystawę okolicznościową ze zbiorów wybitnego belgijskiego kolekcjonera André van Bastelaera wraz z anglojęzycznym katalogiem. Na Starym Kampusie będą otwarte trzy wystawy: 200 lat numizmatyki na Uniwersytecie Warszawskim, wystawa prezentująca najciekawsze obiekty w zbiorach polskich, które przygotowywane są przez Muzeum UW oraz w Pałacu Tyszkiewiczów – poświęcona dziejom polskiego kolekcjonerstwa, ekspozycja PTN. Muzeum Narodowe w Warszawie organizuje wystawę dotyczącą stulecia istnienia Gabinetu Monet i Medali. Swoje wystawy organizują także Muzeum Narodowe w Krakowie i Muzeum Narodowe w Poznaniu. To będzie wielkie święto polskiej numizmatyki. Kongresowi towarzyszą także profilowane tematycznie wycieczki po Polsce. Ponadto Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, we współpracy z Belgijskim Towarzystwem Numizmatycznym i Królewskim Towarzystwem Numizmatycznym Belgii zorganizuje sesję naukową poświęconą jednemu z najznamienitszych polskich numizmatyków – Joachimowi Lelewelowi. Sesja ta odbędzie się przed rozpoczęciem Kongresu w Krakowie, w siedzibie muzeum https://inc2022.pl/lelewel-session/
Na zdjęciu kampus główny Uniwersytetu Warszawskiego(fot. Mirosław Kaźmierczak)
Kto może wziąć udział w Kongresie i jak można zgłosić się do udziału w wydarzeniu?
W Kongresie może wziąć udział w praktyce każdy zainteresowany numizmatyką. Warunkiem koniecznym jest jednak wcześniejsze zgłoszenie uczestnictwa za pośrednictwem formularza rejestracyjnego znajdującego się na stronie internetowej https://inc2022.pl/registration/ i uregulowanie opłaty kongresowej. Uczestnicy Kongresu będą uprawnieni do udziału we wszystkich imprezach towarzyszących i mieli darmowy wstęp na wystawy współorganizatorów.
Na zakończenie dodam, że kolejny Kongres planowany jest za sześć lat w Atenach, choć ostateczna decyzja zapadnie na Walnym Zgromadzeniu International Numismatic Council we wrześniu b.r. w Warszawie.